Ons landschap wordt altijd aan verandering blootgesteld.
Wim Sonneveld zong al over het tuinpad van zijn vader.
En wij hebben het ook vaak over dat landschap van onze voorouders.
En dat veranderd. Net zoals ons klimaat veranderd.
Ook de bodem veranderd door allerlei oorzaken. Bodemdaling is een goed voorbeeld.
En we willen allemaal heel graag dat we dingen kunnen terugdraaien of in ieder geval bewaren.
Ook bij Limosahoeve zijn wij daar heel druk mee.
Mede door de berichten dat het Wormer en Jisperveld ook snel daalt.
Toch is er wel iets meer aan de hand zoals de metingen van RWS laten zien.
Gaswinning is een van de veroorzakers van bodemdaling in het veld.
Als we de daling in onze omliggende droogmakerijen meerekenen dan houden
we de netto veendaling over in het veld.
Hieronder een kaart van het veld met in rood de dalende percelen en in het blauw de stijgende percelen.
Dit geeft wel de indruk dat er iets meer aan de hand is.
Even kijken hoe de grond vroeger is opgebouwd.
We denken dat er een wezenlijk verschil in het kleigehalte van de grond.
We leggen er een kaart naast met het percentage klei in de bovengrond.
Er zijn deskundigen die zeggen dat het optimum tussen de 30% en 35% zit.
Er zit bijna een verband in. Maar er moet meer zijn dat er verschillen worden gemeten.
We verdiepen ons in de bodem. Hoe is die opgebouwd?
*We zien in de bovenste 10 cm. de teeltlaag. Gras en beworteling en het bodemleven.
*Op de volgende 10 cm. zit de zwarte grond. Ze noemen dit ook wel de Gyttjalaag.
*Daaropvolgend het gemiddelde grondwaterniveau. Dat is afhankelijk tussen zomer en winter.
*Het gedeelte boven het veen is de sapropeellaag. Dit is de zwarte grond in het grondwaterniveau. Een heel belangrijke laag die het veen moet beschermen tegen erosie. Deze laag is heel gevoelig voor uitspoeling. Deze laag mag niet te dik zijn en voldoende Gyttja boven zich hebben anders stoot het behoorlijk veel Methaan en Zwavelwaterstof uit. Dat geeft 200x meer vervuiling dan CO2.
*Dan komt de veenlaag. Vroeger goedkope brandstof. Lijkt nu wel duurder dan goud.
Nog een andere insteek is dat het bodemleven van invloed is tot het vormen van de bodem.
We brengen dat hieronder in kaart.
Het getal geeft het aantal miligram bodemleven per kilogram grond aan.
We horen ook steeds vaker dat er gronden in de omgeving zijn waar het bodemleven verdwenen is.
Boer Tom Groot (boer zoekt vrouw) heeft hier de publiciteit ook mee gezocht door een stuk ondergoed te begraven in zijn grond om het na een jaar te bekijken wat er van overgebleven is.
En dat brengt ons ook tot die gedachte dat er inderdaad zombiegronden zijn waar geen of bijna geen bodemleven meer is.
Voor de dieper ontwaterde veengronden in Nederland is onderwaterdrainage een oplossing. Maar dat is voor ons niet van toepassing omdat het maaiveld zich onder het slootwaterpeil bevindt. Daarvoor hebben we 10 waterinlaten op onze grond. Bij een droge periode kunnen we dus gebruik maken van inundatie.
Dit eb en vloedsysteem is geweldig voor weidevogels en behoud voor de veenbodem.
De snelst dalende grond is volgens de hoogtemetingen de continu sterkst vernatte percelen
waar het bodemleven niet op peil wordt gehouden.
De actiepunten waar wij de volgende jaren mee aan de slag gaan:
*We proberen uit te zoeken of het bij ons mogelijk is om klei toe te voegen aan de ruige stalmest.
*Urgenda heeft het over toevoegen van Olivijnzand. Dit heeft een grote CO2 binding.
Een goed idee bij de kringloopgedachte........
*Al met al is het heel interessant om de bodem en het leven daarin verder te ontdekken.
Want hier leven niet alleen mollen en regenwormen, maar andere insecten, schimmels en bacteriën.
Deze zorgen met elkaar dat de plantenresten afgebroken worden en de bodem opbouwt tot een absorberende laag die water, CO2 en Stikstof bindt.
We blijven leren.